کشفیات شگفت انگیز از دنباله دار چوری
گامی مهم به سوی شناخت کهکشان راه شیری
تابستان امسال، بخشی از تاریخ فضا در اروپا شکل گرفت. کاوشگر روزتا به تازگی به یک ستاره دنباله دار رسیده و از حالا به مدت ۱۲ ماه در کنار آن پرواز خواهد کرد.
هر خبری که از روزتا به زمین می رسد، رسانه های سراسر این کره را به واکنش وا می دارد. صدها خبرنگار از سراسر جهان در مرکز عملیات فضایی اروپا در آلمان گرد آمدند تا شاهد لحظه ای باشند که کاوشگر روزتا ستاره دنبال دار را شکار می کند.
روزتا ده سال برای شکارش این ستاره دنباله دار موسوم به ۶۷-پی وقت صرف کرده است. نکته شگفت انگیز اینکه این دنباله دار شبیه دو توده یخ به هم چسبیده و پوشیده از گاز و غبار است.
آرمل هوبول، مهندس عملیات روزتا در آژانس فضایی اروپا (ESA) می گوید: «ستاره دنباله دار عجیبی است. ما اشکال گوناگونی برای آن تصور می کردیم اما فکر می کنم کسی انتظار نداشت شکل اردک باشد.»
پائولو فری، مدیر ماموریت روزتا در آژانس فضایی اروپا می گوید: «شکلش شگفت انگیز است. از نظر علمی احتمالا هیجان انگیز ترین چیزی است که می توان تصور کرد.»
عکس های گرفته شده از این ستاره دنباله دار بوسیله دوربینی که «اوسیریس» نامیده می شود برداشته شده، ابزاری که بوسیله «هولگر سیرکز» طراحی شده است. این دوربین از حسگرهایی شبیه آنچه در دروبین های دیجیتال بکار رفته برای ثبت تصاویر دنباله دار استفاده می کند.
۱۲ ساعت طول می کشد که دنباله دار ۶۷-پی یک دور در فضا بزند، این بدان معنی است که ابزارهای ده گانه روزتا، فرصت خوبی را برای اسکن کردن دقیق آن از بالا تا پایین دارند.
تاکنون کسی موفق نشده تا این اندازه به یک ستاره دنباله دار نزدیک شده و رو در روی یک جهان ناشناخته قرار گیرد.
آندرا آکومازو، مدیر پرواز روزتا در آژانس فضایی اروپا می گوید: «حال که به ستاره دنباله دار رسیده ایم باید این شیء را شناسایی کنیم. این شیء شکل خیلی عجیبی دارد… ما از کاوشگر بعنوان یک حسگر برای اندازه گیری نیروی گرانش ستاره دنباله دار استفاده می کنیم.»
دسترسی به نقشه گرانش بسیار ضروری است. اگر دانشمندان می خواهند در مسیر ستاره دنباله دار باقی بمانند باید تا اواسط ماه اوت به این نقشه دست یابند.
آندرا آکومازو می افزاید: «اگر نتوانیم به درستی ستاره دنباله دار را شناسایی کنیم، نخواهیم توانست به دورش پرواز کنیم. ما باید پرواز کردن اطراف ستاره دنباله دار را در حال پرواز در اطرافش یاد بگیریم. این نوعی ارجاع مشکل به خود مشکل است و بنابراین باید بتوانیم در ظرف چند هفته تجزیه و تحلیل اش کنیم.»
روزتا در حال انجام کار کاملا جدیدی است. دانشمندان می خواهند جزئیات فعالیت این ستاره دنباله دار را بفهمند.
میلیاردها نوع ستاره دنباله دار در آنسوی مشتری وجود دارد و برخی از ابتدایی تری اشکال شان در منظومه شمسی ما هستند. آنها بسیار کهن هستند و بسیاری از ملکول ها از طریق این ستاره ها، زمانی که سیاره ما ۵/۴ میلیارد سال پیش شکل می گرفت، به زمین آمده اند.
هولگر سیرکز می افزاید: «[ستاره های دنباله دار] آب را برای سیاره ما به ارمغان آوردند. بنابراین ارتباطی بین زمین، زندگی و ستاره های دنباله دار وجود دارد و آنها داستان تکامل اولیه حرارتی و شیمیایی منظومه شمسی را برای ما بازگو می کنند.»
سال آینده دنباله دار ۶۷-پی بوسیله روزتا اسکن و تجزیه و تحلیل خواهد شد و سپس یک کاوشگر به نام فیلا روی آن فرود خواهد آمد.
این کاوشگر کوچک باید در ماه نوامبر روی دنباله دار بنشیند و گرد و غبار سطح این ستاره را بکاود. پیش از آن، تیم شکار باید منطقه مناسبی برای فرود بیابند که با نیازهای دانشمندان و توانایی های تکنیکی فیلا جور درآید.
مت تیلور می افزاید: «به دنبال یک مکان مسطح برای فرود هستیم. چرخش های سریعی بالای سطح ستاره وجود دارد که می تواند طبیعت سیالی داشته باشد. نمی خواهیم آنجا فرود بیاییم زیرا در بازه های زمانی بسیار کوتاه ممکن است تغییر پیدا کند.»
تیم روزتا تقریبا به طور مداوم با کاوشگرشان در ارتباط اند و نوعی چشم ناظر دارند که همواره مراقب کاوشگری است که تاکنون ۴/۶ میلیارد کیلومتر در اطراف منظومه شمسی راه پیموده است.
آرمل هوبول می افزاید: «ماهواره به خوبی کار می کند. خصوصا وقتی بدانید که این ماهواره ایست که ده سال است در حال پرواز است. این عمری است که در آن بیشتر ماهواره ها ماموریت شان به پایان می رسد و بازنشسته می شوند. روزتا تازه کارش را شروع کرده و به نظرم بسیاری به ماهواره ما غبطه می خورند.»
بسیار از مردم کنجکاوند و از طریق رسانه ها ماجرا را دنبال می کنند. برای بسیاری از آنها این لحظه ای تاریخی است.
مت تیلور می افزاید: «هیچ چیز دیگری نمی تواند به اکتشاف، علم و شگفتی از این نزدیکتر باشد.»
ماموریت روزتا یکی از هیجان انگیزترین ماموریت های سال های اخیر است هرچند این تنها کاوشگری نیست که در فضا می گردد.
هفت ماه پس از پرتاب، فضاپیمای گایا وظیفه دشوارش را که همانا نقشه برداری از یک میلیارد ستاره در کهکشان ماست آغاز کرده است. ماموریت آژانس فضای اروپا، فراهم کردن یک نقشه سه بعدی دقیق از کهکشان راه شیری و کمک به فهم بهتر از چگونگی تشکیل و تکامل آن است.
فضانورد ایتالیایی، سامانتا کریستوفورتی، به ناسا آمده تا درباره بخش های آمریکایی ایستگاه بین اللمللی فضایی آموزش ببیند. در ماه نوامبر، این خلبان سابق جنگنده، در ماموریتی شش ماهه به فضا خواهد رفت.
ماه آینده فعالیت های تیم روزتا را بروز رسانی خواهیم کرد و از نزدیک به همسایه مان، سیاره زهره، نگاهی می اندازیم.Ver video "گامی مهم به سوی شناخت کهکشان راه شیری"
اخباری هیجان انگیز از ماموریتهای فضایی اروپا تا نیم قرن بعد
سال ۲۰۱۴ برای منظومه شمسی سالی فوق العاده ای بوده است. بشر توانست روی دنباله دار، یک روبات قرار دهد و نیز فضانوردهای جدیدی را به فضا بفرستد. برنامه ریزی برای همه نوع مأموریتهای فضایی مختلف آغاز شده است. در این گزارش به آینده برنامه های فضایی اروپا نگاهی می اندازیم.
فضاپیمای ناسا موسوم به «نیوهورایزن» یا “افقهای نو” که به سوی سیاره پلوتون حرکت می کند، از خواب زمستانی بیدار شده و قرار است تیرماه سال آینده (ژوییه ۲۰۱۵) به این سیاره برسد. تصاویری که این کاوشگر فضایی، از سیاره کوتوله پلوتون تهیه کند، اولین تصاویری خواهد بود که از نهمین سیاره منظومه شمسی بدست ما می رسد.
رصدخانه جنوبی اروپا تأیید کرده است که بودجه لازم برای ساخت «تلسکوپ بسیار بزرگ اروپا»(E-ELT ) در شیلی، تأمین می شود. ساخت این تلسکوپ بلندپروازانه ترین طرح بشر در ساخت تلسکوپهای بزرگ است و با آن خواهیم توانست دوردست ترین نقاط گوشه های عالم را ببینیم.
پیش از تعطیلات کریسمس، چرخ سیاست برنامه های فضایی اروپا به چرخش در آمده است. وزرای بیست کشور عضو آژانس فضایی اروپا در لوکزامبورگ گرد هم آمدند تا در باره موشک و مأموریتهای فضایی و بودجه های لازم گفتگو کنند.
تصمیمهایی که اخیرا در نشست لوگزامبورگ گرفته شده است، بر برنامه های فضایی اروپا طی ۲۰، ۳۰ یا حتی ۵۰ سال آینده تأثیر خواهد گذاشت. استفنیا جانینی، وزیر آموزش ایتالیا می گوید: «یکی از موضوعاتی که در دستور کار امروز ما قرار دارد، برقراری تعادل بین سهم کشورهای مختلف به ویژه فرانسه، ایتالیا، و آلمان است.»
ساخت موشک آریان ۶
بدون موشک نمی توان ماهواره ها را به فضا فرستاد. در این نشست درباره موشکهایی که سفینه ها را به فضا می برند، نیز بحث شد. موشک آریان ۵، موشک اصلی اروپا، بسیار گران است. اسپیس ایکس (Space X)، رقیب آمریکایی جدید این موشک است که ارزانتر هست و براحتی می تواند جای موشک آریان ۵ را بگیرد. به همین دلیل اروپا تصمیم گرفته موشک آریان ۶ را بسازد. در نشست لوگزامبورگ بودجه ۳ میلیارد یورویی برای ساخت این موشک تصویب شد.
ژنویوو فیاروسو، وزیر تحقیقات و آموزش عالی فرانسه می گوید: «مهمترین خبر خوش برای اروپا این است که تصمیم گرفته شده است تا برنامه ساخت موشک آریان ۶ آغاز شود. اولین پرواز آن هم برای سال ۲۰۲۰ میلادی برنامه ریزی شده است. آریان ۶ می تواند با موشکهای جدید دیگر رقابت کند، بخشهای مستقل دارد، و برای بودجه پروازش هم نیاز به بودجه عمومی ندارد.»
دو نوع موشک آریان ۶، یکی با دو تقویت کننده (بوستر) و دیگری با چهار تقویت کننده، ساخته خواهد شد. هزینه هر بار پرواز بین ۷۵ تا ۱۱۵ میلیون یورو خواهد بود که از ۱۶۰ میلیون یوور هزینه پرتاب آریان ۵ بمراتب کمتر است.
بریژیت زیپری، وزیر هوافضای آلمان در مورد موشک آریان- ۶ می گوید: «با این موشک در برنامه هایمان انعطاف خواهیم داشت و توان رقابتمان را هم بیشتر می شود. چون ما اروپاییها در رقابت با آمریکا، چین، روسیه، و هند باید راهمان را به فضا، باز نگه داریم. طیف رقبای ما گسترده شده اما باید در زمین بازی بمانیم و باید موشک پرتاب کننده خوبی داشتیم که ماهواره هایمان را به فضا ببرد.»
مریخ پیمای “اگزومارس” بزودی بر سطح مریخ فرود می آید
اما قرار است با این موشکها در فضا به کجا برویم؟ سیاره مریخ یکی از مقاصد مهم است. مأموریت فضایی «اگزومارس» به رهبری آژانس فضایی ایتالیا و بریتانیا، مدارگرد و کاونده کوچکی را در سال ۲۰۱۶ به فضا خواهد فرستاد. مریخ پیمای “اگزومارس” در سال ۲۰۱۸ بر سطح مریخ فرود خواهد آمد.
در لوگزامبورگ، آژانس فضایی اروپا ۱۶۰ میلیون یورو بودجه این پروژه را دریافت کرده است. این، نخستین کاوشگری است که مستقیما شواهد حیات روی سطح مریخ را جستجو خواهد کرد.
گرگ کلارک، عضو کابینه بریتانیا در امر دانشگاهها و علوم می گوید: «ویژگی منحصربه فرد “اگزومارس” این است که سطح مریخ را حفاری خواهد کرد و نشانه های حیات را زیر سطح مریخ جستجو می کند. این امکان قبلا وجود نداشت. هر بار که یکی از این مأموریتهای فضایی عملی می شود، اتفاقی تازه رخ می دهد. در واقع همان راه رزتا را می رویم. هیجان انگیز است چون چه چیزی پیدا خواهد شد.»
روبرتو باتیسون، مدیر آژانس فضایی ایتالیا در مورد “اگزومارس” می گوید:« این برنامه، ادامه پروژه فرود [کاوشگر] فیله بر سطح دنباله دار است. جالب است ببینیم زیر سطح مریخ چه هست. زیرا آنالیز سطح مریخ تا کنون نشان می دهد که روی سطح این سیاره حیات وجود ندارد و بدون شک پرتوهای کیهانی طی میلیونها سال هر گونه حیات را که احیانا وجود داشته، از بین برده اند. اما این امکان وجود دارد که چیزی در اعماق مریخ مانده باشد.»
دو فضانوردان اروپایی در فضا
اروپا سال آینده دو فضانورد را به فضا خواهد فرستاد، اما اگر حمایتهای لازم مالی تمدید نشود، احتمالا در اواخر سالهای ۲۰۲۰ میلادی کار ایستگاه بین المللی فضایی پایان خواهد یافت. اما در حال حاضر این ایستگاه فضایی مشغول انجام پژوهشهای لازم در این زمینه است.
جان دیتریش ورنر، مدیر آژانش فضایی آلمان در این باره می گوید: «از نظر ما ایستگاه فضایی بین المللی زیرساختاری کامل برای پژوهش در مدار نزدیک سطح زمین است. به این تحقیقات درحوزه های فیزیولوژی، زیست شناسی، علم مواد و همین طور برای رصد زمین و پژوهش در علوم پایه مثلا درباره پادماده نیاز داریم.»
طرحهایی برای ماجراجویی های روباتهای فضانورد
فضانوردان در انجام اکتشافات فضایی نقش مهم دارند، با این حال در اروپا، روباتها هم دست به ماجراجویی هایی فضایی می زنند.
ژان ایو لوگال، مدیر آژآنس فضایی فرانسه می گوید: «چیزی که این روزها بیشتر از هرچیز دیگری نظرم را جلب می کند، کارهایی است که می توان با روباتها انجام داد. با روباتها تقریباً هر جا که بخواهیم می توانیم برویم و مامویتهای فضایی را سریعتر، بهتر، و به مراتب ارزانتر از ماموریتهایی با فضانوردان انجام دهیم.»
هزینه مأموریت های فضایی باید توسVer video "اخباری هیجان انگیز از ماموریتهای فضایی اروپا تا نیم قرن بعد"